سکته مغزی هموراژیک یا خونریزی‌دهنده زمانی رخ می‌دهد که رگ خونی در مغز پاره شود و باعث نشت خون و آسیب شدید به بافت‌های مغزی گردد. این نوع سکته با علائمی مانند سردرد ناگهانی و شدید، ضعف ناگهانی بدن و اختلال گفتار یا بینایی همراه است و نیاز به درمان فوری پزشکی دارد.

سکته مغزی هموراژیک (خونریزی‌دهنده): علل، علائم و جدیدترین رویکردها

سکته مغزی یا "حمله مغزی"، یک وضعیت اورژانسی است که با قطع یا کاهش شدید جریان خون به مغز رخ می‌دهد و باعث مرگ سلول‌های مغزی در عرض چند دقیقه می‌شود. این رویداد ناگهانی نیازمند اقدام فوری است. سکته مغزی دو نوع اصلی دارد: ایسکمیک (ناشی از انسداد رگ) و هموراژیک (ناشی از پارگی رگ و خونریزی). سکته هموراژیک با ایجاد فشار روی بافت مغز، آسیب جدی وارد می‌کند. این مقاله به بررسی جامع علل، علائم، تشخیص، درمان و توانبخشی سکته مغزی هموراژیک می‌پردازد.

محتوای این مقاله صرفاً برای آگاهی و آموزش ارائه شده است و نباید به‌عنوان توصیه پزشکی تلقی شود؛ توصیه می‌شود پیش از هر اقدام درمانی، حتماً با دکتر مغز و اعصاب مشورت کنید.

سکته مغزی چیست و چرا یک اورژانس پزشکی است؟

سکته مغزی (Stroke) یک آسیب عصبی حاد ناشی از اختلال در خون‌رسانی به مغز است. قطع جریان خون، حتی برای دقایقی کوتاه، باعث مرگ سریع سلول‌های مغزی (نورون‌ها) و از دست رفتن عملکردهایی مانند حرکت، تکلم یا حافظه می‌شود. به دلیل اهمیت بالای زمان، متخصصان از عبارت "زمان، مغز است" (Time is Brain) استفاده می‌کنند؛ هر دقیقه تأخیر می‌تواند به از دست رفتن میلیون‌ها نورون منجر شود. بنابراین، شناسایی سریع علائم و اقدام فوری برای به حداقل رساندن آسیب‌های دائمی حیاتی است.

انواع اصلی سکته مغزی: تفاوت حیاتی بین انسداد و خونریزی

درمان سکته ایسکمیک و هموراژیک کاملاً متفاوت است، بنابراین تشخیص صحیح نوع آن اهمیت بالایی دارد.

سکته مغزی ایسکمیک (Ischemic Stroke): شایع‌ترین نوع

این نوع سکته که ۸۷ درصد موارد را تشکیل می‌دهد، به دلیل انسداد شریان مغزی توسط لخته خون رخ می‌دهد. حمله ایسکمیک گذرا (TIA) یا "سکته خفیف" نوعی انسداد موقتی است و یک علامت هشدار جدی برای سکته کامل محسوب می‌شود.

سکته مغزی هموراژیک (Hemorrhagic Stroke): نوع خونریزی‌دهنده

این نوع که ۱۳ درصد موارد را شامل می‌شود، در اثر پارگی یک رگ خونی و نشت خون به داخل یا اطراف مغز ایجاد می‌شود. این نوع به دو دسته تقسیم می‌شود:

1. خونریزی داخل مغزی (ICH): پارگی رگ در داخل بافت مغز که اغلب به دلیل فشار خون بالا رخ می‌دهد.
2. خونریزی زیر عنکبوتیه (SAH): خونریزی در فضای اطراف مغز که معمولاً ناشی از پارگی یک آنوریسم (برآمدگی بادکنکی در دیواره رگ) است.

علائم هشداردهنده سکته مغزی: هر ثانیه اهمیت دارد (راهنمای F.A.S.T.)

انجمن سکته مغزی آمریکا راهنمای ساده F.A.S.T. را برای شناسایی سریع علائم ارائه کرده است:

چگونه با F.A.S.T. جان یک نفر را نجات دهیم؟

• F – Face Drooping (افتادگی صورت): آیا یک طرف صورت هنگام لبخند زدن دچار افتادگی است؟
• A – Arm Weakness (ضعف بازو): آیا هنگام بالا بردن هر دو بازو، یکی به سمت پایین می‌افتد؟
• S – Speech Difficulty (اختلال در تکلم): آیا فرد در تکرار یک جمله ساده مشکل دارد یا کلمات را نامفهوم بیان می‌کند؟
• T – Time to call emergency services (زمان تماس با اورژانس): با مشاهده هر یک از این علائم، فوراً با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید.

سایر علائم مهم که نباید نادیده گرفته شوند

• سردرد ناگهانی و شدید: یک سردرد انفجاری و بی‌سابقه، اغلب همراه با تهوع و استفراغ.
• اختلال ناگهانی بینایی: تاری دید، دوبینی یا از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم.
• سرگیجه و از دست دادن تعادل: مشکل ناگهانی در راه رفتن یا هماهنگی.
• گیجی ناگهانی: مشکل در درک محیط یا صحبت کردن.

چرا خونریزی مغزی اتفاق می‌افتد؟ علل و عوامل خطر سکته هموراژیک

عوامل متعددی می‌توانند دیواره رگ‌های مغزی را ضعیف و مستعد پارگی کنند.

علل اصلی پارگی عروق مغزی

1. فشار خون بالا (Hypertension): مهم‌ترین و شایع‌ترین علت که به مرور دیواره شریان‌ها را ضعیف می‌کند.
2. آنوریسم (Aneurysm): یک نقطه ضعیف و بادکنکی در دیواره شریان که در صورت پارگی باعث خونریزی شدید می‌شود.
3. ناهنجاری شریانی-وریدی (AVM): یک کلافه غیرطبیعی مادرزادی از رگ‌های ضعیف که مستعد پارگی هستند.
4. آنژیوپاتی آمیلوئید مغزی: رسوب پروتئین در دیواره شریان‌ها که باعث شکنندگی آن‌ها می‌شود، بیشتر در افراد مسن شایع است.

عوامل خطر قابل مدیریت

• سبک زندگی: سیگار، مصرف الکل و مواد مخدر، و رژیم غذایی ناسالم.
• بیماری‌های زمینه‌ای: دیابت، کلسترول بالا، و چاقی.
• مصرف داروها: داروهای رقیق‌کننده خون (ضدانعقادها) می‌توانند خطر خونریزی را افزایش دهند.

عوامل خطر غیرقابل تغییر

• سن: خطر پس از ۵۵ سالگی افزایش می‌یابد.
• سابقه خانوادگی: وجود سکته، آنوریسم یا AVM در خانواده.
• جنسیت و نژاد: مردان و برخی نژادها در معرض خطر بیشتری هستند.

تشخیص و درمان فوری سکته مغزی هموراژیک

مهم: قبل از هرگونه اقدام درمانی، حتماً با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

پس از رسیدن بیمار به اورژانس، تشخیص سریع نوع سکته حیاتی است.

روش‌های تشخیصی برای تأیید خونریزی

• سی‌تی اسکن (CT Scan): سریع‌ترین روش برای تشخیص فوری خونریزی در مغز.
• ام‌آرآی (MRI): ارائه تصاویر دقیق‌تر برای شناسایی علل زمینه‌ای مانند تومور یا AVM.
• آنژیوگرافی (Angiography): تصویربرداری از عروق مغزی برای تشخیص دقیق آنوریسم یا AVM.

استراتژی‌های درمانی برای مهار خونریزی و کاهش فشار مغزی

هدف اصلی درمان، کنترل خونریزی و کاهش فشار داخل جمجمه (ICP) است.

• درمان‌های دارویی: شامل داروهای کنترل فشار خون، خنثی‌کننده‌های داروهای ضدانعقاد، و داروهای ضد تشنج و ضد تورم.
• اقدامات جراحی: بسته به شرایط، ممکن است شامل کرانیوتومی (برای تخلیه خون)، کلیپینگ آنوریسم (بستن آنوریسم با گیره فلزی)، یا کویلینگ اندوواسکولار (پر کردن آنوریسم با سیم‌های پلاتینی از طریق عروق) باشد.

زندگی پس از سکته: مسیر بهبودی و توانبخشی

بهبودی پس از سکته هموراژیک، فرآیندی طولانی است که نیازمند یک تیم درمانی متخصص است و باید هرچه سریع‌تر آغاز شود.

تیم توانبخشی و نقش آن

• فیزیوتراپیست: برای بازیابی قدرت عضلانی، تعادل و توانایی راه رفتن.
• کاردرمانگر: برای بهبود مهارت‌های لازم جهت انجام فعالیت‌های روزمره.
• گفتاردرمانگر: برای رفع مشکلات تکلم یا بلع.
• روانشناس: برای مدیریت مشکلات عاطفی مانند افسردگی و اضطراب.

پیشگیری از وقوع سکته مجدد

مهم‌ترین بخش، جلوگیری از حمله دیگر از طریق موارد زیر است:

• مدیریت دقیق فشار خون با مصرف منظم داروها.
• اصلاح سبک زندگی شامل ترک سیگار، رژیم غذایی سالم و ورزش.
• پیگیری منظم پزشکی برای مدیریت سایر عوامل خطر.

مراکز و پزشکان مغز و اعصاب تهران

• کلینیک مغز و اعصاب نورالی
• دکتر حسین پاکیوند
• دکتر احمد قمی فر
• دکتر مریم سلیمانی
• دکتر طیبه عباسیون
• دکتر مهدی سخابخش
• دکتر بابک زمانی
• دکتر رویا ابوالفضلی
• دکتر ساناز معصومی
• دکتر علی اصغر شریفی

پرسش‌های متداول (FAQ)

۱. آیا سکته مغزی هموراژیک همیشه کشنده است؟ خیر، اما میزان مرگ‌ومیر آن بالاتر از نوع ایسکمیک است. شانس بقا به حجم و محل خونریزی، سن بیمار و سرعت شروع درمان بستگی دارد.

۲. تفاوت اصلی سردرد ناشی از سکته هموراژیک با سردردهای معمولی چیست؟ این سردرد بسیار ناگهانی، شدید و انفجاری است و "بدترین سردرد زندگی" توصیف می‌شود، که با سردردهای معمولی متفاوت است.

۳. آیا جوانان نیز دچار سکته مغزی خونریزی‌دهنده می‌شوند؟ بله، دلایلی مانند پارگی AVM، آنوریسم مادرزادی یا مصرف مواد مخدر می‌تواند باعث سکته هموراژیک در جوانان شود.

کد خبر 986308

• قصه نانوشته تراکنش‌ها

• آگهی دعوت به مناقصه عمومی شرکت راه‌آهن شرقی بنیاد

• آنی‌سرویس موفق به کسب رتبه اول رضایتمندی مشتریان در حوزه خودروهای سواری سبک شد

• آیا سکته مغزی باعث خونریزی می‌شود ؟ علائم سکته مغزی هموراژیک

• پزشکیان: می‌گویند اگر عبارتی در نماز را به شکل خاصی ادا نکنیم، نماز مشکل دارد، در حالی که …

• علیرضا دبیر: بهترین آنالیزور کشتی دنیا یک سپاهی است

• ایران، تانزانیا را برد ژاپن و کره، برزیل و پاراگوئه را !

• فردی که یک پسربچه را کتک می‌زد بعد از دستگیری به غلط‌کردن افتاد | ببینید

• قهرمان جهان: برای آمریکایی‌ها زور داشت چوپان از خاورمیانه قهرمان شود | پای هادی در تاریخ مسترالمپیا بهترین است

• پیرترین ایرباس A300 فعال جهان در ایران بازنشسته شد | خداحافظی رسمی با آخرین بازمانده نسل اول ایرباس + فیلم

• صحنه‌ ای که تا ابد از یاد سران کشورها نمی‌رود + ویدئو

• قهرمان جهان: برای آمریکایی‌ها زور داشت چوپان از خاورمیانه قهرمان شود | پای هادی در تاریخ مسترالمپیا بهترین است

• در غزه واحدهای مسکونی خواهیم ساخت | هیچ‌گاه در برابر رنج فلسطینی‌ها بی‌تفاوت نبوده‌ایم

• قوی‌ترین تشکیلات موساد در جهان در ایران است | تشکیلات شنود تلفن‌های باسیم + ویدئو

• صحنه‌ ای که تا ابد از یاد سران کشورها نمی‌رود + ویدئو

• گرفتن ترمز و کلاچ به صورت همزمان ؛ اشتباهی رایج در رانندگی + روش درست توقف خودرو

• ماجرای دزدی ابرها توسط کشور همسایه

• برگ برنده استقلال: درخواست جدایی هافبک خارجی

• این علامت در پوست نشانه قند خون بالاست!

• چرا ماست خانگی آب می اندازد ؟ ؛ فوت کوزه گری سفت شدن ماست | اگر مایه ماست زیاد باشد چه می‌شود ؟

• در حال بررسی قطع برخی روابط تجاری با چین هستیم | اتفاقات بسیار عجیبی در چین در حال رخ دادن است!