تحقیقات نشان داده که استرس مزمن، روند ترمیم زخم‌ها را حدود ۶۰ درصد کند می‌کند و همچنین باعث می‌شود که افراد دچار استرس دوبرابر دیگران به عفونت‌های ویروسی مثل سرماخوردگی مبتلا شوند.

همشهری‌آنلاین – پروانه بندپی: در میان مشغله‌های بی‌پایان زندگی مدرن – از ترافیک سنگین گرفته تا فشارهای شغلی و نگرانی‌های مالی و خانوادگی – تهدیدی پنهان اما قدرتمند سلامت ما را نشانه رفته است: استرس روزمره. بسیاری از ما استرس را تنها واکنشی موقتی به مشکلات می‌دانیم، بی‌آنکه بدانیم این فشار مداوم می‌تواند به‌تدریج سپر دفاعی بدن، یعنی سیستم ایمنی، را تضعیف کند و ما را در برابر انبوهی از بیماری‌ها بی‌دفاع بگذارد. البته باید بدانید که استرس و اضطراب تفاوت‌های زیادی با هم دارند و یکی نیستند.

کورتیزول تا کجا مفید است؟

بدن انسان در مواجهه با یک عامل تهدیدکننده، به طور طبیعی پاسخی به نام «جنگ یا گریز» را فعال می‌کند. در این حالت، هورمون‌هایی مثل آدرنالین و کورتیزول (معروف به هورمون استرس) در بدن آزاد می‌شوند که با افزایش ضربان قلب و فشار خون، ما را برای یک واکنش سریع آماده می‌کنند. این مکانیسم در کوتاه‌مدت برای بقا ضروری است، اما مشکل از جایی آغاز می‌شود که فشارهای زندگی، این سیستم را به طور مداوم در حالت فعال نگه می‌دارد.

دکتر راضیه دهقانی، روانپزشک در گفتگو با همشهری‌آنلاین درباره تضعیف سیستم ایمنی توسط استرس‌های روزمره به همشهری توضیح می‌دهد: «ترشح مداوم و بالای کورتیزول در خون، اثرات مخربی بر سیستم ایمنی دارد. این هورمون که در شرایط حاد می‌تواند التهاب را کنترل کند، در بلندمدت عملکرد سلول‌های ایمنی را سرکوب می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهند که استرس مزمن منجر به کاهش تولید و کارآیی گلبول‌های سفید خون می‌شود. این سلول‌ها خط مقدم دفاعی بدن در برابر ویروس‌ها، باکتری‌ها و حتی سلول‌های سرطانی هستند و با کاهش تعداد و قدرت این سربازان دفاعی، توانایی بدن برای شناسایی و نابودی عوامل بیماری‌زا به شدت افت می‌کند.»

این روانپزشک درباره ارتباط استرس و تضعیف سیستم ایمنی، ابتلا به بیماری‌های ویروسی را مثال می‌زند و به زبان ساده توضیح می‌دهد: «فکر کنید بدن شما یک قلعه است و سیستم ایمنی، سربازانی هستند که از آن محافظت می‌کنند. وقتی استرس دارید، بدن شما هورمون کورتیزول (هورمون استرس) ترشح می‌کند. این هورمون مثل یک زنگ خطر دائمی است که به سربازها می‌گوید همیشه در حالت آماده‌باش باشند. اگر این زنگ خطر همیشه روشن باشد، سربازهای شما (سلول‌های ایمنی) به تدریج خسته و ضعیف می‌شوند و دیگر نمی‌توانند به درستی بجنگند. درنتیجه وقتی ویروسی مثل ویروس سرماخوردگی یا آنفلوآنزا به بدن شما حمله می‌کند، سربازهای خسته و بی‌انگیزه شما نمی‌توانند جلوی آنها را بگیرند. درنتیجه، ویروس‌ها به راحتی وارد قلعه (بدن شما) می‌شوند و شما را بیمار می‌کنند.»

بیشتر بخوانید؛

• ارتباط استرس و کمبود ویتامین D با بیماری ام‌اس

• واقعا می‌شود استرس را با چند تکنیک کنترل کرد؟

• استرس چطور به دندان‌هایتان آسیب می‌زند؟

صدمات متعدد استرس مزمن

کارشناسان تأکید می‌کنند که استرس کوتاه‌مدت می‌تواند تمرکز و عملکرد فرد را بالا ببرد، اما تداوم آن همان چیزی است که سیستم ایمنی را از پا درمی‌آورد. مثلا پژوهش‌ها نشان داده‌اند افرادی که برای مدت طولانی در معرض استرس مزمن هستند، دو برابر بیشتر از سایر افراد به عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی مبتلا می‌شوند. همچنین افراد دچار استرس مزمن، ۴۰ درصد پاسخ ضعیف‌تری به واکسن آنفلوآنزا نشان داده‌اند. یافته‌های دانشگاه ایالتی اوهایو نشان می‌دهد که استرس مزمن، روند ترمیم زخم‌ها را حدود ۶۰ درصد کند می‌کند؛ این، نشانه‌ای از اختلال عملکرد سیستم ایمنی در زمان فشار روانی است.

دهقانی، روانپزشک هم به نکته بسیار مهمی در ارتباط با استرس اشاره می‌کند: «زمانی که سپر دفاعی بدن ضعیف می‌شود، نه تنها عفونت‌هایی مثل سرماخوردگی و آنفلوآنزا بروز می‌کنند، بلکه بیماری‌های جدی‌تری مثل بیماری‌های خودایمنی (مثل لوپوس و آرتریت روماتوئید)، بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان‌ها، مشکلات گوارشی و سرطان‌ها هم خود را نمایان می‌کنند. علاوه بر این، استرس مزمن نه تنها بر جسم، بلکه روی روان هم تأثیرات مخربی دارد و می‌تواند منجر به افسردگی، اختلالات اضطرابی، مشکلات خواب و کاهش تمرکز و حافظه شود.»

به گفته متخصصان علاوه بر تاثیرات فیزیولوژیک مستقیم، استرس با تغییر سبک زندگی نیز سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند. افراد مضطرب معمولاً خواب کافی و باکیفیتی ندارند، به تغذیه خود اهمیت نمی‌دهند، کمتر ورزش می‌کنند و ممکن است به مصرف سیگار و الکل رو بیاورند. هر یک از این رفتارها به تنهایی می‌توانند قدرت دفاعی بدن را تضعیف کنند.

مدیریت استرس؛ راه نجات

اگرچه استرس، بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی امروز است، اما مدیریت آن برای حفظ سلامت ضروری است. مطالعات نشان داده‌اند که ذهن و بدن ارتباطی مستقیم دارند و با تمرین‌های مدیریت استرس و تکنیک‌های آرام‌سازی، خواب کافی و باکیفیت، ورزش منظم (پیاده‌روی، یوگا، شنا) و تغذیه سالم می‌توان عملکرد سیستم ایمنی را بازسازی و تقویت کرد. با این تعریف، هرچه ذهن آرام‌تر باشد، سلول‌های دفاعی بدن فعال‌تر و آماده‌تر خواهند بود و مراقبت از سلامت روان نه تنها برای آرامش، بلکه برای مقاومت واقعی بدن در برابر بیماری‌ها ضروری است.

متخصصان تاکید دارند که توجه به سلامت روان به اندازه سلامت جسم اهمیت دارد. بنابراین نادیده گرفتن استرس‌های روزمره به معنای نادیده گرفتن سلامت کل بدن است. با مدیریت درست فشارهای روانی – هرچند کوچک و پیش پا افتاده – می‌توانیم سدی محکم در برابر بسیاری از بیماری‌ها بنا کنیم.

کد خبر 987504 منبع: همشهری آنلاین

• آمار نگران‌کننده بیمارستان‌های کشور درباره آنفلوآنزا | مرگ بیماران در آی‌سی‌یوها و ضعف سیستماتیک نظام سلامت

• پوک شدن استخوان یک زن ایرانی از هر ۲ نفر | مهم‌ترین عوامل بروز پوکی استخوان در میانسالی | لزوم مصرف ۲ ماده مهم برای پیشگیری از پوکی استخوان

• شایعاتی که تشخیص سرطان سینه را به تاخیر می‌اندازند | یک متخصص: اشعه دستگاه ماموگرافی از اشعه ماه و ستاره‌ها بیشتر نیست

• آیا موهای سفید دوباره سیاه می‌شوند؟

• استرس چطور سیستم ایمنی را از کار می‌اندازد؟ | ارتباط استرس و ابتلا به سرماخوردگی‌ها

• اظهارات تازه گروسی درباره مکان نگهداری اورانیوم غنی‌شده ایران

• دو بازیکن سپاهان به دنبال استقلالی شدن | دلیل شاکی شدن نویدکیا مشخص شد

• واکنش به انتشار فیلم عروسی دختر شمخانی | از رفتار متین و قابل قبول او در مراسم تا یک انتقاد | این رفتار نه شرعی است نه قانونی!

• طرح ۷ صفحه‌ای به ترامپ برای حمله به ایران ارائه کردم | جنگ با ایران ۴۰ سال ذهن من را مشغول کرده بود

• رقم قرارداد باورنکردنی وحید هاشمیان؛ پرسپولیس با چه منطقی به این عدد رسید؟

• بازیکن پرسپولیس گفت؛‌ ما خودمان به هاشمیان دستور تمرین می‌دهیم | درویش گفت این دو پرسپولیسی گفتند هاشمیان سرمربی شود

• تصمیم عجیب مدیران پرسپولیس؛ نه برانکو و نه اوسمار | تکلیف نیمکت مشخص شد

• اعتراف بزرگ: ۴۰ سال بود که می‌خواستم به ایران حمله کنم!

• رقم قرارداد باورنکردنی وحید هاشمیان؛ پرسپولیس با چه منطقی به این عدد رسید؟

• اعلام رسمی ساپینتو؛‌ این بازیکن را دیگر نمی‌خواهم

• سرمربی سرشناس به پیشنهاد پرسپولیس پاسخ داد

• تصمیم عجیب مدیران پرسپولیس؛ نه برانکو و نه اوسمار | تکلیف نیمکت مشخص شد

• بازیکن پرسپولیس گفت؛‌ ما خودمان به هاشمیان دستور تمرین می‌دهیم | درویش گفت این دو پرسپولیسی گفتند هاشمیان سرمربی شود

• فوری | هاشمیان در پرسپولیس ماندنی شد | اعلام جزئیات تصمیم مهم هیات مدیره قرمزها

• ترامپ برای اولین با نیروهای نیابتی آمریکا را معرفی کرد

• سلاخی مادر جوان به دست پسرش | این زن فقط می‌خواست ازدواج کند

• افشاگری تکان‌ دهنده : هدیه‌های اسرائیل پر از باتری و شنود بود! | ورود اعضای موساد به اینجا ممنوع شد