پابلو گونزالس، آتشفشان‌شناس در مؤسسه پدیده‌های طبیعی و آگروبیولوژی، وابسته به شورای تحقیقات ملی اسپانیا و نویسنده ارشد این مقاله می‌گوید که آتشفشان‌ها زمانی خاموش در نظر گرفته می‌شوند که از زمان آغاز دوره هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش) فعالیتی نداشته باشند.

به گزارش همشهری آنلاین، بر اساس پژوهشی تازه که محمدحسین محمدنیا، دانشجوی دکتری در IPNA-CSIC در دانشگاه هنگ‌کنگ با بررسی تصاویر ماهواره‌ای Sentinel-۱ سازمان فضایی اروپا انجام داده و نتیجه آن به صورت مقاله در نشریه معتبر ژئوفیزیکال ریسرچ لترز (Geophysical Research Letters) منتشر شده، بخش‌هایی از زمین در نزدیکی قله تفتان طی ۱۰ ماه از ژوئیه ۲۰۲۳ تا مه ۲۰۲۴ (تیر ۱۴۰۳ تا اردیبهشت ۱۴۰۴) حدود ۹ سانتی‌متر بالا آمده‌ است.

دانشمندان احتمال می‌دهند که این پدیده ناشی از تغییر در سیستم هیدروترمال آتشفشان و تجمع گاز یا جابه‌جایی مقادیر کمی ماگما باشد که منجر به افزایش فشار در حفره‌ها و شکستگی‌های سنگی شده است.

روزنامه امریکایی «دیلی میل» هم در گزارشی بر اساس این پژوهش نوشت آتشفشان تفتان در جنوب شرق ایران که ۷۱۰ هزار سال خاموش بود، فعالیت خود را از سر گرفته است.

تفتان دیگر خاموش نیست

پابلو گونزالس، آتشفشان‌شناس در مؤسسه پدیده‌های طبیعی و آگروبیولوژی، وابسته به شورای تحقیقات ملی اسپانیا و نویسنده ارشد این مقاله می‌گوید که آتشفشان‌ها زمانی خاموش در نظر گرفته می‌شوند که از زمان آغاز دوره هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش) فعالیتی نداشته باشند.

با توجه به فعالیت اخیر در کوه تفتان پابلو گونزالس معتقد است که شاید بهتر باشد این آتشفشان «نیمه‌فعال» توصیف شود. پابلو گونزالس معتقد است، این فشار باید در آینده به نوعی آزاد شود؛ یا به ‌صورت ناگهانی و شدید یا به صورت تدریجی. به گفته او، دلیلی برای نگرانی از فوران قریب‌الوقوع وجود ندارد، اما آتشفشان باید با دقت بیشتری بررسی شود.

آیا تفتان فعال شده است؟

استاد پژوهشکده زلزله‌شناسی در توضیح این ادعا به همشهری می‌گوید: آقای محمدنیا در مقاله علمی خود تاکید می‌کند که در ماه‌های مورد مطالعه انتشار گاز در آتشفشان تفتان به اوج رسیده و دو ساز و کار برای این به اوج رسیدن ارائه داده است که اولا ماگمای نفوذی (ماگما سنگ‌های گداخته‌ای هستند که اغلب در اتاقک مذابی در زیر رویه زمین قرار دارند و بر اثر فشار کم و دمای بالا به صورت نیمه‌جامد و گاه حتی مایع هستند) زیاد شده یا اینکه مایعات ایزوترمال (ایزوترمال یا فرآیند هم‌دما فرآیندی است که در آن دمای سیستم ثابت می‌ماند) افزایش پیدا کرده و به همین دلیل افزایش فشار گاز اتفاق افتاده است. در این مقاله توصیه شده است که باید با توجه به اینکه طی ۷۰۰ هزار سال گذشته شواهد مهمی از فوران دیده نشده است ملاحظه ویژه‌ای روی این کوه انجام شود.

مهدی زارع با بیان اینکه ادعا درباره تفتان بر اساس یک مقاله علمی و مطالعات علمی است و نمی‌توان آن را بدون دلیل و سند رد کرد، می‌افزاید: نکته مهم اما تعابیری است که از این مقاله می‌شود. مثلا این تعبیر که آتشفشان تفتان بعد از ۷۰۰ هزار سال فعال شده، اشتباه است. این آتشفشان مانند سبلان، ‌ دماوند و بزمان همیشه فعال است، ‌ اما در حالت خواب. وقتی آتشفشان در حالت خواب است فعالیت‌هایی مانند خروج بخار یا گاز یا آب گرم را مشاهده می‌کنیم ولی انفجار یا خروج گدازه را شاهد نیستیم. تقریبا همه آتشفشان‌های ایران همین وضعیت را دارند.

زلزله زاهدان به ما چه می‌گوید؟

این کارشناس ادامه می‌دهد: آقای محمدنیا در مقاله خود می‌گوید که در بازه ۱۰ ماهه افزایش فشار را را در آتشفشان تفتان دیده است. من به این جمله ایشان اضافه می‌کنم که ۲۰ نوامبر ۲۰۲۳ یک زلزله ۴.۶ ریشتری در نزدیکی زاهدان و در نزدیکی قله تفتان اتفاق افتاد که چه بسا به آتشفشان مرتبط بوده.

زارع در توضیح این اتفاق می‌گوید: در منطقه مکران و در فاصله ۴۵۰ کیلومتری قله تفتان شاهد فرورانش ورقه عربی به زیر ورقه ایران هستیم. یکی از تبعات فرورانش تاثیر روی آتشفشان و همین‌طور زلزله است. آنجا دو تیپ زلزله رخ می‌دهد؛ کم عمق مثل زلزله زاهدان در عمق ۸ کیلومتری یا عمیق مانند زلزله ۷.۸ ریشتری سراوان در فروردین سال ۱۳۹۲ در عمق ۶۰ کیلومتری. آتشفشان با هر دو می‌تواند مرتبط باشد. چرا؟ چون آتشفشان در منطقه فرورانش هم از سطح زیرین زمین شروع می‌شود و از محدوده فرورانش عبور می‌کند و به سطح زمین می‌رسد و در همه این فرآیند می‌تواند موجب زلزله شود. در واقع می‌توانیم بگوییم هر سه عامل فرورانش، زلزله و آتشفشان از هم تاثیر می‌گیرند و بر هم اثر می‌گذارند.

او با بیان اینکه منطقه مکران تنها جایی از ایران است که مساله فرورانش به طور کامل دیده می‌شود، تاکید می‌کند: به همین دلیل و با توجه به توضیحات ذکر شده در مقاله منتشر شده درباره تفتان، لازم است مطالعه بیشتر و دقیقی در این منطقه انجام شود تا هم از جنبه علمی به داده‌های بیشتری دست پیدا کنیم، هم از جنبه خطر برای مناطق اطراف تفتان را بررسی کنیم و نکته نهایی اینکه فعالیت‌های آتشفشانی می‌تواند منجر به کانی‌زایی و به وجود آورد امکان فعالیت‌های معدنی شود و از این جنبه مثبت هم نیاز به بررسی بیشتر داریم.

کد خبر 986973

• تفتان بعد از ۷۱۰ هزار سال فعال شد؟ + توضیحات علمی

• محتویات کیف خانم وزیر چه بود؟ | دروازه نفس خود را گل بگیرید خانم! | حاشیه سندروم پست بی‌قرار

• کشتی گیر جوان حین تمرین درگذشت

• شوک شدید ژاپن به AFC؛ خروج از آسیا | پای عربستان و قطر در میان است

• نامه جدید ایران به سازمان ملل‌ درباره اسنپ‌بک

• بوسهٔ چهره مشهور بر دستان زن کارگر جنجالی شد+ عکس | ماجرا چیست؟ | از شما انتظار نداشتیم! | دستگاه قضایی وارد ماجرا می‌شود

• ادامه حواشی بوسه چهره مشهور بر دست زن کارگر+ تصاویر | از شیطنت‌ بی‌بی‌سی تا واکنش تند کاربران

• دلم نمی‌خواهد در استخر بمیرم!

• شوک شدید ژاپن به AFC؛ خروج از آسیا | پای عربستان و قطر در میان است

• هواپیماها شبانه برخاستند؛ حمله جدید هوایی تائید شد | مواضع گروه «حافظ گل بهادر» هدف قرار گرفت

• این مقتول را شناسایی کنید + تصاویر | قاتل دستگیر شده است

• ادامه حواشی بوسه چهره مشهور بر دست زن کارگر+ تصاویر | از شیطنت‌ بی‌بی‌سی تا واکنش تند کاربران

• پیام واضح ایران به اسرائیل | هدف اسرائیل از ترور فرماندهان نظامی ایران |ایران چطور رادارهای آمریکایی را فریب داد؟

• محتویات کیف خانم وزیر چه بود؟ | دروازه نفس خود را گل بگیرید خانم! | حاشیه سندروم پست بی‌قرار

• هشدار به ترامپ و نتانیاهو: هیچ پناهگاهی برای شما وجود ندارد

• آغاز توزیع گوشت‌های وارداتی؛ اعلام قیمت هرکیلو گوشت گرم گوساله و چرخ کرده

• فوری | وقوع عارضه مغزی برای صابر کاظمی ستاره والیبال ایران | اعلام آخرین وضعیت پشت خط زن ارزشمند کشورمان

• درگیری لفظی لژیونر استقلالی با سرمربی و اخراج | فسخ قرارداد و شکایت به فیفا انجام شد

• بیدار شدن آتشفشان خفته پس از ۳۰۰ سال؟

• ماجرای دود منتشر شده از قله دماوند چه بود؟ + جزئیات کامل | فعال شدن آتشفشان دماوند قابل پیش بینی است؟