اعلام ناگهانی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده مبنی بر اعمال تعرفه ۱۰۰درصدی بر تمام واردات از چین از اول نوامبر، اقتصاد جهان را در شوک فروبرده است. این تصمیم که در پاسخ به اقدام پکن برای کنترل صادرات مواد معدنی کمیاب گرفته شده، آغازگر دور تازه‌ای از تنش‌های تجاری میان دو اقتصاد بزرگ جهان است.

به گزارش همشهری آنلاین، اعمال تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی ترامپ علیه چین، صرفا یک تصمیم سیاسی نیست، بلکه جرقه‌ای برای آغاز موج تازه‌ای از بی‌ثباتی اقتصادی در جهان است. سقوط بورس‌ها، رمزارزها و قیمت نفت، همگی نشانه‌های زنجیره‌ای از واکنش بازارها به این تصمیم هستند.

اقدام ترامپ تنها به افزایش تعرفه‌ها محدود نمی‌شود. او اعلام کرده که ایالات‌متحده در همان تاریخ، کنترل‌های جدیدی بر صادرات نرم‌افزارهای حیاتی و فناوری‌های حساس اعمال خواهد کرد؛ اقدامی که از دید بسیاری از تحلیلگران، می‌تواند روابط اقتصادی آمریکا و چین را به سطح دوران بحرانی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ بازگرداند.

شوک فوری به بازارهای جهانی

فقط چند ساعت پس از انتشار این تصمیم، شاخص‌های مالی جهانی به‌طور گسترده سقوط کردند. در آمریکا، شاخص‌های داوجونز، اس‌اندپی۵۰۰ و نزدک با شدیدترین افت روزانه از ماه آوریل بیشتر از ۲درصد سقوط کردند. شرکت‌های فناوری وابسته به زنجیره تأمین چین، ازجمله اپل، انویدیا و تسلا از بزرگ‌ترین بازندگان بازار بودند. بورس‌های آمریکا بدترین روز خود را در ۶‌ماه گذشته تجربه کردند.

در اروپا نیز شاخص‌ها بیش از ۱.۲ درصد افت کرد و بازارهای آلمان، فرانسه و هلند روزی کاملا منفی را پشت سر گذاشتند. در کنار بازار سهام، رمزارزها هم سقوطی بی‌سابقه را تجربه کردند؛ بیت‌کوین بیش از ۱۲درصد و اتریوم حدود ۱۹درصد افت داشت و در مجموع، ۹۰۰میلیارد دلار از ارزش بازار بورس آمریکا دود شد.

در بازار رمزارزها هم ۲۰میلیارد دلار از ارزش بازارها با کاهش قیمت‌ها از بین رفت.

این واکنش‌ها نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران به‌سرعت در حال قیمت‌گذاری ریسک‌های ناشی از یک جنگ تجاری تمام‌عیار جدید هستند. همزمان، تقاضا برای دارایی‌های امن مانند طلا، ین ژاپن و فرانک سوئیس افزایش یافت و بازده اوراق قرضه آمریکا کاهش پیدا کرد.

کاهش قیمت نفت

همگام با این تحولات، بازار جهانی انرژی نیز بی‌نصیب نماند. قیمت نفت برنت با افت ۳.۸درصدی به حدود ۶۲ دلار و ۷۰سنت در هر بشکه رسید که پایین‌ترین سطح در ۵‌ماه گذشته است. نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا نیز به ۵۸ دلار و ۹۰ سنت سقوط کرد.

تحلیلگران علت اصلی افت قیمت نفت را ترکیب چند عامل از جمله، نگرانی از کاهش تقاضای جهانی در نتیجه جنگ تعرفه‌ای، افزایش تولید اوپک و بازگشت ثبات نسبی ژئوپلیتیکی در خاورمیانه پس از آتش‌بس غزه می‌دانند.

تلافی تعرفه‌ای چین

پکن نیز بلافاصله به این تصمیم واشنگتن واکنش نشان داد. وزارت حمل‌ونقل چین اعلام کرد که از ۱۴ اکتبر، کشتی‌های آمریکایی یا تحت مالکیت شرکت‌های آمریکایی را مشمول عوارض بندری جدید خواهد کرد. این هزینه‌ها از ۴۰۰یوان به‌ازای هر تن آغاز می‌شود و تا سال ۲۰۲۸ به بیش از ۱۱۲۰ یوان افزایش می‌یابد.

همزمان، چین صادرات برخی مواد کلیدی ازجمله عناصر خاکی کمیاب، باتری‌های لیتیومی و تجهیزات پیشرفته تولیدی را محدود کرد. این تصمیم به‌طور مستقیم صنایع فناوری، خودروسازی و انرژی غرب را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؛ چراکه حدود ۷۰درصد از عرضه جهانی عناصر کمیاب از چین تأمین می‌شود.

در پاسخ، دفتر نماینده تجاری آمریکا نیز تعرفه‌های جدیدی را بر جرثقیل‌های بندری و شاسی‌های تولید چین وضع کرده که سطح تعرفه را برای برخی اقلام تا ۲۷۰درصد افزایش داده است. این چرخه اقدام و واکنش، نشانه‌ای از بازگشت جنگ تجاری کلاسیک میان ۲کشور است.

تأثیرات غیرمستقیم بر اقتصاد ایران

جنگ تعرفه‌ای آمریکا و چین، اگرچه در ظاهر تقابل میان ۲قدرت بزرگ است، اما پیامدهای غیرمستقیمی برای سایر اقتصادها، ازجمله ایران به همراه دارد.

این جنگ تجاری می‌تواند منجر به کاهش تقاضای جهانی برای کالاهای پایه شود. با کاهش رشد اقتصادی چین، مصرف انرژی و مواد خام کاهش می‌یابد. چین یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان نفت خام جهان است و هر افتی در تقاضای این کشور، فشار نزولی بر قیمت نفت وارد می‌کند. این موضوع برای ایران که بخش عمده درآمد ارزی‌اش هنوز به نفت وابسته است، یک ریسک محسوب می‌شود.

در شرایطی که ایران همچنان تحت تحریم‌های نفتی قرار دارد، افت قیمت جهانی نفت ممکن است اثر درآمدی هر بشکه صادراتی را به‌طور مستقیم کاهش دهد. به‌عبارت دیگر، اگر ایران در حال حاضر نفت خود را با تخفیف‌هایی به مشتریان آسیایی عرضه می‌کند، افت قیمت جهانی می‌تواند بر درآمدهای ایران تأثیر داشته باشد.

در تئوری، جنگ تجاری ممکن است برخی فرصت‌ها را برای فروش نفت ایران به چین باز کند، اما با توجه به مازاد عرضه در بازار و فشار قیمت، این فرصت شاید از نظر درآمدی چندان سودآور نباشد؛ چراکه کاهش قیمت نفت، علاوه بر درآمدهای ارزی، می‌تواند بر نرخ ارز، کسری بودجه و تورم داخلی نیز اثر بگذارد. کاهش منابع ارزی دولت معمولا منجر به افزایش فشار بر بازار ارز و تضعیف توان دولت در کنترل نقدینگی می‌شود؛ از این رو، تحلیلگران اقتصادی هشدار می‌دهند درصورت تداوم جنگ تعرفه‌ای آمریکا و چین، احتمال تشدید نوسانات ارزی در ایران افزایش می‌یابد.

کاهش رشد صنعتی در چین و آمریکا تقاضا برای فولاد، مس و محصولات پتروشیمی را کاهش می‌دهد. از آنجا که ایران یکی از صادرکنندگان اصلی این اقلام به آسیاست، افت قیمت جهانی این محصولات می‌تواند درآمد ارزی غیرنفتی کشور را نیز کاهش دهد. این موضوع بار دیگر ضرورت کاهش وابستگی اقتصاد ایران به صادرات خام و تقویت بخش‌های تولیدی و دانش‌بنیان را یادآور می‌شود.

بازگشت اقتصاد جهان به دوران پرریسک

تحلیلگران بین‌المللی معتقدند که تصمیم ترامپ، بیش از یک سیاست تجاری، بخشی از استراتژی انتخاباتی او برای تقویت پایگاه ملی‌گرایانه در داخل آمریکاست. با این حال، اثر واقعی آن فراتر از مرزهای آمریکاست و می‌تواند به شکل دومینویی اقتصاد جهانی را وارد فاز جدیدی از بی‌ثباتی کند. بازارها اکنون با چند واقعیت همزمان یعنی کاهش رشد چین و آمریکا، افت قیمت انرژی و فلزات، افزایش نااطمینانی در سیاست‌های پولی و احتمال کندی سرمایه‌گذاری جهانی روبه‌رو هستند.

کد خبر 985238 منبع: روزنامه همشهری

• سینگال مهم جهش تاریخی طلا | پایان یکه تازی دلار!

• زلزله ترامپ‌ در بازارهای جهانی | بازگشت جنگ تجاری آمریکا و چین

• کنایه تند والری کارپین به نحوه بازی تیم قلعه‌نویی

• فوری | نتیجه مسابقه هادی چوپان و بهروز تابانی در مسترالمپیا + عکس | خیز بلند گرگ پارسی به سمت قهرمانی

• با قلعه‌نویی در جام جهانی کیسه گل‌ می‌شویم؛ برکنارش کنید | بیرانوند بدترین بازیکن ما بود

• فاجعه‌ای به نام بیرانوند | دروازه‌بان ایران ضعیف‌ترین بازیکن زمین شد + عکس

• هشدار ایران پس از حرکت تهدید آمیز اسرائیل؛ این مکان‌ها در تیررس موشک‌های ایران است

• نگه داشتن پدال ترمز هنگام عبور از دست انداز ؛ اشتباه رایج رانندگی که خودرو را خراب می‌کند

• اندازه کارتال دستمزد بدهید تا سرمربی پرسپولیس شوم |‌ پیغام گزینه جدی به سرخ‌ها

• فوری | نتیجه مسابقه هادی چوپان و بهروز تابانی در مسترالمپیا + عکس | خیز بلند گرگ پارسی به سمت قهرمانی

• موشک جدید با قابلیت هدف گرفتن خاک آمریکا رونمایی شد | این قوی‌ترین سیستم تسلیحات استراتژیک هسته‌ای است

• اندازه کارتال دستمزد بدهید تا سرمربی پرسپولیس شوم |‌ پیغام گزینه جدی به سرخ‌ها

• تصمیم درست هاشمیان در پرسپولیس؛ تمام برای همیشه؟

• جنگ غزه با شکست ما تمام شد و با تحقیری سنگین شکست خوردیم!+ ویدئو

• اشک‌های یک فرمانده؛ ضد انقلاب گوش بچه‌های ما را بریده بود | گوشت‌شان جویده شده بود اما آرم سپاه نه

• انتقال بزرگ به پرسپولیس؛‌ ملی‌پوش ایران سرخپوش می شود

• دستور توقف حملات یمن به اسرائیل

• آنچه ایران پس از جنگ ۱۲روزه بازسازی کرد | هشدار اندیشکده‌ غربی؛ نقاط ضعف اسرائیل در جنگ احتمالی با ایران

• جنین مومیایی در رحم زن بیرجندی پس از ۳۰ سال خارج شد