مرور کارنامه ناصر تقوایی همیشه برای علاقه‌مندان این فیلمساز فقید حسرت‌هایی را به همراه داشت. حسرت ساخته نشدن فیلم‌هایی که غیبتشان در تاریخ سینمای ایران دیگر ابدی شد.

به گزارش همشهری آنلاین، به جز مستندهایش تقوایی در نهایت حسرت و افسوس تنها ۶ فیلم بلند، یک اپیزود از فیلم قصه‌های کیش و یک سریال ساخته که هرکدام به تنهایی برای مانایی یک فیلمساز کافی است. اما نساخته‌های او هم نه تعدادشان کم است و نه اهمیتشان و اساسا بخشی از تقوایی بودن او هستند. او ۵ فیلم نیمه کاره و شروع‌نشده دارد:

شوهر آهو خانم

پیش از انقلاب ناصر تقوایی قصد داشت، ‌ سریالی بر اساس رمان شوهر آهو خانم علی محمد افغانی بسازد که نشد. دلیلش به گفته خود او در یک مصاحبه این است: «شوهر آهو خانم به دلیل مداخله‌های غیرمنطقی و سانسورهای بی‌مورد از سوی تلویزیون ساخته نشد و این مداخلات منجر به توقف پروژه شد.» تقوایی گفته: «به دلیل محتوای اجتماعی و نقدهای موجود در داستان شوهر آهو خانم این رمان با محدودیت‌های زیادی از سوی دستگاه‌های نظارتی مواجه شد.» مشکلات فنی و بخش تولید مثل نبود تجهیزات کافی و نیروی انسانی ماهر هم دلایل دیگری بودند که در باعث شدند در نهایت این سریال حتی شروع هم نشود.

کوچک جنگلی

سریال کوچک جنگلی را اصلا تقوایی شروع کرد که با پیشینه ساخت دایی جان ناپلئون گزینه بسیار مناسبی برای یک سریال تاریخی با تولید عظیم بود. تقوایی نوشتن فیلمنامه‌اش را بر اساس «مردی از جنگل» نوشته احمد حرار شروع کرد و کار به مراحل پیش تولید رسید. اما بعضی روایت‌ها حاکی از این است که در تقوایی در آن زمان هیچ پلانی از سریال را نگرفته بود، ‌ در حالی که گفته‌های دیگر تأیید می‌کند حدود ۵۰ دقیقه از آن تصویربرداری شده بود. در نهایت وسواس تقوایی برای ایده‌آل بودن صحنه‌اش، به این جا رسید که مدیران وقت تلویزیون تصمیم گرفتند تقوایی دیگر کارگردان کوچک جنگلی نباشد. سه معاون محمد ‌هاشمی، رئیس وقت صداوسیما که طبق گفته‌ها چندان ارتباط مثبتی با تقوایی نداشتند، نامه استعفا و اخراج تقوایی را مقابلش گذاشتند و به این ترتیب با وجود پیگیری‌های بعدی، ناصر تقوایی هیچگاه حاضر نشد به پروژه‌ای برگردد که از آن کنار گذاشته شده بود. بعدتر بهروز افخمی‌ که اصلا از پایه گذاران این سریال بود، کارگردانی آن را در دست گرفت. او گفته است: «کمی‌قبل از آغاز فیلمبرداری ایرادگیری‌های عجیب و غریب از سوی تقوایی آغاز شد که بیشترشان ایرادهای بنی‌اسرائیلی بودند. به همه چیز گیر می‌داد، از مسائل تکنیکی تا ریزترین جزئیات صحنه. من امیدوار بودم با آغاز فیلمبرداری این بهانه‌گیری‌ها تمام شود و بتوانیم ادامه کار را در آرامش انجام دهیم اما اینگونه نشد.»

زنگی و رومی

ناکامی ‌بعدی تقوایی و البته سینمای ایران ناتمام ماندن فیلمی ‌بود به نام زنگی و رومی. زنگی و رومی‌در فیلمنامه اولیه‌اش قرار بود فیلمی ‌باشد در باره جنگ. اما بعدتر به زمان‌های دورتر برده شد تا قابل ساخت باشد که نشد. در فیلم نیروهای انگلیس پیغام می‌دهند اگر تنگستانی‌ها موافق آتش‌بس باشند نیروهای خود را از شیراز به بوشهر می‌آورند تا از آنجا خاک ایران را ترک ‌کنند. تنگستانی‌ها باید به انگلیسی‌ها پاسخ بدهند. گروهی از آنها موافقند و گروهی مخالف. آنها که موافقند به سرکردگی پزشک تحصیلکرده استدلالشان این است که ما سال‌هاست در حال جنگ هستیم. این صحرای برهوت به اندازه‌ای خون دیده که دیگر کافی است. گروه دیگر به سرکردگی «خالو حسین» استدلالشان این است که ما باید بلایی سر آنها بیاوریم که دیگر هیچ‌گاه جرات نکنند به خاک ما تعرض کنند. فرامرز قریبیان، سعید راد، هدیه تهرانی و شاهد احمدلو بازیگران این فیلم ناتمام بودند. سعید راد در باره این فیلم در گفت وگوی با روزنامه اعتماد گفته است: «شاید اگر اشاره استاد تقوایی برای ایفای نقش در فیلم آخرشان(زنگی و رومی) نبود اصلا مساله بازگشت به کشور چندان برایم مطرح نمی‌شد. همواره افسوس می‌خورم که حسادت‌ها و کارشکنی‌ها و بی‌معرفتی‌ها در جریان ساخت آن فیلم به قدری زیاد شد که در نهایت جلوی ساخت فیلم را گرفت. فکر می‌کردم مسئولان و دست‌اندرکاران فرهنگ و هنر مملکت آنقدر هوش داشته باشند که اجازه ندهند، سنگ‌اندازی‌ها سد راه این کارگردان قدر سینمای ما شود. مگر ما چه تعداد کارگردان داشته و داریم که سینمای ایران را ساختند و دگرگون کردند؟ این افراد زحمت کشیدند که بعدها علی‌ حاتمی‌ها، عباس کیارستمی‌ها و جعفر پناهی‌ها آمدند.»

چای تلخ

چای تلخ دیگر فیلم ناتمام مانده تقوایی است. فیلم داستان زن و شوهری پیر به‌همراه دختر جوانشان است که امکان ترک روستا را در آغاز جنگ نداشته‌اند. مرضیه وفامهر همسر تقوایی و بازیگر این فیلم در باره آن نوشته است: «سال ۱۳۷۶ خورشیدی انگار تلاش بی‌وقفه جواب داد و قرار شد چای تلخ به یاری حوزه هنری تولید شود. نشد! در اواخر ساخت دکورها کار متوقف شد و از آن تاریخ هر روز حلال ناخن دستهای نجیب تقوایی خرده خرده خورد می‌شود و بمباران شیمیایی و آلودگی آن در خاک جنوبمان را یادآوری می‌کند! بس که با دستهایش خشت و خاک برداشته بود چراکه همیشه می‌گوید سر صحنه ی فیلم من یک کارگرم!»

با تمام مشکلات فیلم در حال ساخته شدن بود تا در نهایت آتش گرفتن نخلستان محل فیلمبرداری، فیلم را برای همیشه متوقف کرد.

احمد طالبی نژاد منتقد سینما معتقد است اگر ساخته می‌شد بهترین فیلم جنگی تاریخ سینمای ایران می‌شد: «در باره این من فیلمنامه «چای تلخ» را بارها خواندم، آنقدر درجه یک است که اگر ساخته می‌شد می‌توانستیم بگوییم بهترین فیلم جنگی تاریخ سینمای ایران می‌شد اما متاسفانه سرمایه‌گذار از همان ابتدا کنار کشید و به دیگران هم توصیه کرد همکاری نکنند.» خود تقوایی در باره دلیل ساخته نشدن این فیلم گفته: «سعید حاجی‌میری (تهیه‌کننده فیلم) زیربار مخارج ضروری فیلم نمی‌رفت. فیلم نیاز به دکور داشت. نیاز به آتش‌سوزی نخلستان داشت. یک روستا در این فیلم رفته‌رفته نابود می‌شد. او زیربار نمی‌رفت. می‌گفت یک کاری‌اش بکن.»

مسجد جامع

تقوایی علاوه بر این‌ها قصد داشت فیلمی‌ با نام مسجد جامع را بسازد که هرگز شرایطش مهیا نشد. فیلمنامه در زمان جنگ و خرمشهر پس از حمله عراق می‌گذشت: در شرایطی که شهر کاملا تخلیه شده از چهارسوی ویرانه‌ها چهار مرد بیرون می‌آیند که هیچ‌یک زبان هم را نمی‌فهمند. آنها تصمیم ندارند، شهر را ترک کنند. هر چهار مرد در مسجدجامع پناه می‌گیرند. یک عرب بومی‌خوزستان، یک بلوچ، یک خراسانی و یک آذربایجانی. در همین وضعیت از آسمان هم مدام گلوله و خمپاره می‌بارد. این چهار نفر در مدت دو، سه روزی که با هم هستند، برای ارتباط با هم، زبانی قراردادی وضع می‌کنند: با ایما و اشاره. زبانی که تماشاگر هم به خوبی آن را می‌فهمد. هر چهارنفر درحالی که برای دفاع از شهر برای خود مسئولیت‌هایی قایل شده‌اند، در روز آخر شهید می‌شوند. رفاقت، ازخودگذشتگی، ایثار و نهایتا شهادت را می‌توان در این فیلم دید.»

تقوایی در باره این پروژه گفته است: «پس از پایان جنگ در حالی که مردم هنوز به خرمشهر بازنگشته‌اند و خیابان‌های ویران هنوز خلوت‌اند، می‌شد تولید فیلم را در همان دکورهای واقعی شروع کرد. اما نگذاشتند. خرمشهر تمام در و دیوارش ترکش خورده بود. مسجد جامع که از سرتاپا گلوله و خمپاره خورده بود بی‌آنکه گنبد و گلدسته‌اش فروبریزد که خودش یک معجزه بود. همه‌چیز مهیا بود تا کار فیلمبرداری را آغاز کنیم. اما «بهشتی» به من می‌گوید، برو داستان دیگری بساز. من می‌پرسم چگونه می‌توان چنین شرایط طبیعی و کاملا آماده‌ای را برای ساخت یک فیلم سینمایی جنگی تدارک کرد؟ اصلا احتیاجی به دکور نبود. اصلا خرج چندانی نداشت. ضمن اینکه با ساخت این فیلم، تصاویر واقعی خرمشهر را در جنگ می‌شد برای همیشه جاودانه کرد که خودش یک سند تاریخی بود. هرچه تقلا کردم، فایده‌ای نداشت. مخالفت او به این دلیل بود که می‌گفت هر چهارنفر باید مذهبی باشند که من می‌گفتم اگر هر چهارنفر اعمال و رفتارشان عین هم باشد که دیگر کنتراستی بین آنها به وجود نمی‌آید. صحیح این است که بین آنها تفاوت‌هایی وجود داشته باشد که این تفاوت‌ها در داستان بود. بهشتی نمی‌پسندید. بالاخره نگذاشت و فیلم هم ساخته نشد. نام این فیلم را می‌خواستم «مسجد جامع» بگذارم که متاسفانه نشد.»

کد خبر 986120 منبع: همشهری آنلاین

• بازیگر یوسف پیامبر: دلم می‌خواهد زنی که دوستم دارد، خفه ام کند! |من خوش چهره و زیبا هستم اما درونم زیبا نیست؛ برای همین هم…

• خانواده محمد کاسبی در مراسم وداع با پیکر این بازیگر | ببینید

• در مراسم وداع با پیکر محمد کاسبی چه گذشت؟

• الناز شاکردوست ریش گذاشت و همسر نعیمه نظام‌دوست شد | ببینید

• ناصر تقوایی در سال مرگ قتل داریوش مهرجویی درگذشت! | واکنش بازیگران به این خبر

• ناگفته‌های هدیه تهرانی درباره ناصر تقوایی و فیلمی که برای او بازی کرد! | ببینید

• صحنه ماندگاری که ناصرتقوایی در سینمای ایران خلق کرد | ببینید

• شلیک از زیر زمین؛ تکنولوژی تیربار موشکی سپاه + عکس؛ | چرا تیربار؟ مزایای استراتژیک یک نوآوری زیرزمینی | مکانیزم عملکرد مسلسل بالستیک سپاه

• استقلال من را بخواهد فورا می‌آیم | مطمئنم می‌توانم شرایط را تغییر بدهم

• توجیه عجیب و جدید ترامپ برای حمله به ایران

• ترامپ خطاب به اردوغان : به همسر زیبایت سلام برسان! + فیلم

• حکم رئیس جمهور برای علیرضا دبیر صادر شد

• ترامپ باز هم در مقابل یک زن از خود بیخود شد | خانم شما واقعا زیبا هستید

• ناصر تقوایی درگذشت

• شلیک از زیر زمین؛ تکنولوژی تیربار موشکی سپاه + عکس؛ | چرا تیربار؟ مزایای استراتژیک یک نوآوری زیرزمینی | مکانیزم عملکرد مسلسل بالستیک سپاه

• استقلال من را بخواهد فورا می‌آیم | مطمئنم می‌توانم شرایط را تغییر بدهم

• توجیه عجیب و جدید ترامپ برای حمله به ایران

• آزادی «خطرناک‌ترین» اسیر امنیتی اسرائیل + تصاویر | محمود عیسی معروف به «ابوالبراء» کیست؟

• اولین تصاویر از قاتل کارمند دانشگاه تهران+ ویدئو | شوهر زهرا قائمی را ببینید

• اشک‌های نوه کاسبی در مراسم خاکسپاری پدربزرگش + ویدئو

• بازیگر یوسف پیامبر: دلم می‌خواهد زنی که دوستم دارد، خفه ام کند! |من خوش چهره و زیبا هستم اما درونم زیبا نیست؛ برای همین هم…

• حکم رئیس جمهور برای علیرضا دبیر صادر شد

• چهره‌ها در مراسم تشییع پیکر محمد کاسبی | از کارگردان مطرح تا دختر شهید سلیمانی + تصاویر

• یک تیم علیرضا جهانبخش را خواست؛‌ مقصد غیرمنتظره برای کاپیتان ایران