امکان دارد مهر ماه امسال به جای 30روز 31روزه باشد. چطور؟ چون تعداد روزهای هرماه دقیقا همان چیزی نیست که در تقویم‌های رسمی کاغذی و سررسیدها آمده است و احتمال دارد با واقعیت کمی تفاوت داشته باشد.

همشهری آنلاین، حامد فوقانی: در حالی که تقویم رسمی هجری شمسی در ایران با نظم و ثباتی مثال‌زدنی، ماه‌های سال را با تعداد روزهای مشخصی تعریف می‌کند، بررسی‌های نجومی نشان می‌دهد که در واقعیت، طول ماه‌های شمسی می‌تواند سال به سال تغییر کند. این تفاوت ناشی از حرکت زمین در مدار بیضی‌شکل خود به دور خورشید و تغییر سرعت ظاهری خورشید در آسمان است.

تقویم شمسی؛ پیوندی میان زمین و خورشید

تقویم هجری شمسی که مبنای آن حرکت زمین به دور خورشید است، یکی از دقیق‌ترین تقویم‌های جهان به شمار می‌رود. این تقویم که ریشه در تقویم جلالی دارد، بر اساس موقعیت واقعی خورشید در آسمان و عبور آن از بروج فلکی تنظیم شده است. در گذشته، ماه‌های شمسی بر اساس مدت‌زمانی که خورشید در هر بُرج فلکی قرار داشت، تعیین می‌شدند. این ماه‌ها که به «ماه‌های برجی» معروف‌اند، طول ثابتی نداشتند و بسته به موقعیت زمین در مدار خود، می‌توانستند بین ۲۹ تا ۳۲ روز متغیر باشند.

بیشتر بخوانید:

این سیاره ۱۵ دقیقه از تابستان امسال ما را دزدید! | تابستان امسال کوتاه‌تر از پارسال

مدار بیضی‌شکل زمین و تأثیر آن بر طول ماه‌ها

زمین در مداری بیضی‌شکل به دور خورشید می‌گردد. این ویژگی باعث می‌شود فاصله زمین تا خورشید در طول سال تغییر کند. در زمانی که زمین به خورشید نزدیک‌تر است—که معمولاً در دی‌ماه رخ می‌دهد—سرعت حرکت مداری زمین بیشتر می‌شود. در نتیجه، خورشید ظاهراً سریع‌تر در آسمان حرکت می‌کند و مدت‌زمان حضور آن در هر بُرج فلکی کوتاه‌تر می‌شود. این پدیده باعث می‌شود طول ماه‌های زمستانی در تقویم نجومی کوتاه‌تر باشد.

در مقابل، زمانی که زمین در تیرماه در دورترین فاصله از خورشید قرار دارد، سرعت حرکت مداری آن کاهش می‌یابد. در این حالت، خورشید ظاهراً آهسته‌تر حرکت می‌کند و مدت‌زمان حضورش در هر بُرج افزایش می‌یابد. به همین دلیل، ماه‌های تابستانی در تقویم برجی طولانی‌تر هستند.

تقویم رسمی؛ تعادلی میان دقت و سادگی

با وجود این تغییرات طبیعی، تقویم رسمی ایران برای حفظ سادگی، یکنواختی و کارکردهای اداری و اجتماعی، تعداد روزهای ماه‌ها را ثابت در نظر گرفته است. به‌جز ماه اسفند که در سال‌های کبیسه ۳۰ روزه می‌شود، سایر ماه‌ها همواره با تعداد روزهای مشخصی تعریف می‌شوند: شش ماه اول ۳۱ روز، پنج ماه بعدی ۳۰ روز و اسفند ۲۹ یا ۳۰ روز.

این تصمیم، اگرچه با واقعیت نجومی تفاوت دارد، اما در عمل موجب سهولت در برنامه‌ریزی‌های اجتماعی، اقتصادی و آموزشی شده است. با این حال، در محافل علمی و نجومی، همچنان تقویم برجی و محاسبات دقیق حرکت خورشید مورد توجه قرار دارد.

تقویم جلالی؛ میراثی علمی و دقیق

تقویم هجری شمسی که از تقویم جلالی برگرفته شده، از نظر دقت در محاسبه سال خورشیدی، یکی از برترین تقویم‌های جهان محسوب می‌شود. این تقویم در قرن پنجم هجری به دستور ملک‌شاه سلجوقی و با نظارت عمر خیام و گروهی از منجمان برجسته تدوین شد. ویژگی بارز آن، تطابق دقیق با طول واقعی سال خورشیدی و فصول طبیعی است.

در مجموع، اگرچه تقویم رسمی ایران برای کارکردهای روزمره از ساختاری ساده و ثابت بهره می‌برد، اما در پس این سادگی، دنیایی از محاسبات پیچیده نجومی و حرکت‌های دقیق کیهانی نهفته است. آگاهی از این پشت‌پرده علمی، می‌تواند درک عمیق‌تری از زمان و تقویم در اختیار علاقه‌مندان به نجوم و تاریخ قرار دهد.

کد خبر 988070

• نتیجه انتقال ژن انسان‌های منقرض شده به موش چه بود؟

• مهرماه 31روزه است؟ | ممکن است تقویم‌تان دقیق نباشد

• پزشکیان رسما و علنا می‌گوید این تعداد دانشگاه بیخود است! | ویدئو

• «خلیج فارس»؛ هشدار جدی ایران به شناورهای فرامنطقه‌ای + تصاویر | غول ۱۰۰ هزار تُنی؛ هدفی که «خلیج فارس» مامور انهدام آن است

• جزئیات دست‌درازی آقای سوپراستار به دختر ۲۰ساله

• گفتم به جان مادرم تا خود علی دایی زنگ نزند و عذرخواهی نکند نمی بخشمش | حراست گفت اگر ما تشخیص بدهیم …

• آخرین جمله‌ای که صابر کاظمی بر زبان آورد | مردم دعا کنند؛ تا ساعاتی دیگر تکلیف روشن می‌شود

• خوشحالی رسانه رسمی اسرائیل از انتشار فیلم عروسی دختر شمخانی! | ویدئو

• توزیع گوشت وارداتی در میادین میوه و تره بار | تهرانی‌ها گوشت گران نخرند

• پژمان جمشیدی: اگر باور کنید خیلی نامردی است | من دیگر جان توضیح دادن ندارم

• پیام تند نتانیاهو به واشنگتن و اعلام خطوط قرمز این رژیم درباره ترکیه

• شلیک یک پرتابه نامشخص بالستیک به سمت دریا | جزئیات جدیدترین آزمایش موشکی کره شمالی قبل از سفر ترامپ

• حمله شدید مقام ارشد سپاه به حامیان توافق با آمریکا

• اسرائیل شاید در این زمان دوباره به ایران حمله کند | بدون رفع تحریم‌هاایران هیچ توافقی با آمریکا نمی‌کند

• ثبت لحظه‌ای نادر برای اولین بار از پرنده افسانه‌ای ایران «هما»

• کمتر کسی جرأت پیمودن پر پیچ ترین جاده ایران را دارد؛ فیلم این جاده را از ارتفاع ۷۰۰ متری ببینید | شاهکاری آرمیده بر دامن کوه‌های البرز

• مقاومت عراق هم باید خلع سلاح شود | واکنش فوری به درخواست مشکوک آمریکا از عراقی‌ها

• تصاویر لحظه تعظیم این کشتی گیر به پرچم ایران + فیلم

• دعا می‌کنیم ایران سراغمان نیاید!