با شتاب‌گرفتن موج هوش مصنوعی، تقاضا برای برق مراکز داده به سرعت بالا می‌رود؛ نهادهای مستقل پیش‌بینی می‌کنند مصرف برقِ مرتبط با AI تا پایان دهه دست‌کم چند برابر شود و خودِ مراکز داده به‌اندازه یک کشور بزرگ برق ببلعند.

به گزارش همشهری آنلاین، این گزارش، با تکیه بر داده‌های برترین نهادهای بین‌المللی، تصویری فشرده از ابعاد مصرف انرژی هوش مصنوعی، ریسک‌ها و راه‌حل‌های روی میز ارائه می‌دهد.

چقدر برق؟

آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) می‌گوید مصرف برق مراکز داده در جهان تا ۲۰۳۰ به حدود ۹۴۵ تراوات‌ساعت می‌رسد (اندکی بیش از مصرف برق امروز ژاپن) و «هوش مصنوعی» اصلی‌ترین محرک این جهش خواهد بود. به‌طور خاص، مصرف برق مراکز دادهِ بهینه‌شده برای AI تا ۲۰۳۰ بیش از ۴ برابر می‌شود. برآوردهای بازار نیز هشدار مشابهی می‌دهند: تا ۲۰۳۵ مراکز داده می‌توانند حدود ۱۶۰۰ تراوات‌ساعت برق مصرف کنند (نزدیک به ۴.۴درصد برق جهان)؛ اگر مراکز داده، یک کشور بودند، رتبه چهارم مصرف برق را پس از چین، آمریکا و هند را در اختیار می‌گرفتند.

آموزش در برابر اجرا: کجا انرژی می‌رود؟

در چرخه عمر یک مدل هوش مصنوعی، «آموزش» پرمصرف‌ترین مرحله است: خوشه‌هایی با هزاران شتاب‌دهنده (GPU/TPU) هفته‌ها تا ماه‌ها بی‌وقفه کار می‌کنند. پس از آن، استنتاج، همان پاسخ‌دادن به پرسش‌ها یا تولید محتوا برای کاربران، به ازای هر درخواست انرژی بسیار کمتری می‌گیرد، اما وقتی میلیاردها درخواست در روز روی هم جمع می‌شود، سهم استنتاج در مصرف کل به‌سرعت بالا می‌رود. مرور تحلیلی نیچر نیز نشان می‌دهد که اگر خدماتی مثل جست‌وجو یا شبکه‌های اجتماعی «سراسری» به مدل‌های مولد متکی شوند، فشار استنتاج می‌تواند از آموزش هم سبقت بگیرد.

فراتر از برق: آب و کربن

مصرف انرژی دیتاسنتر فقط داستان برق نیست؛ «آبِ خنک‌کاری» و «شدت کربنِ شبکه» هم اهمیت دارد. مایکروسافت در گزارش پایداری۲۰۲۴ اعلام کرده نسل‌های جدید مراکز داده‌اش را برای خنک‌کاری بدون مصرف آب در سناریوهای مشخص طراحی می‌کند؛ تلاشی برای کاهش فشار بر منابع آبی همزمان با رشد بارِ هوش مصنوعی. گوگل نیز می‌گوید شتاب‌دهنده‌ اختصاصی نسل ششم نسبت به نسل قبلی بیش از ۶۷درصد کارآمدتر است؛ نمونه‌ای از این‌که کارایی تراشه‌ها و نرم‌افزار می‌تواند انرژیِ هر درخواست AI را کاهش دهد، هرچند رشد حجم کارها بخشی از این دستاورد را خنثی می‌کند.

عددهای خرد

به‌ازای هر پرسش کوتاه در یک مدل زبانی بزرگ، اندازه‌گیری‌های صنعتی از چند میلی‌وات‌ساعت تا چند صدم وات‌ساعت متغیر گزارش شده است؛ اما این اعداد به‌شدت به طول پاسخ، معماری مدل، نوع شتاب‌دهنده و بهره‌وری مرکز داده وابسته‌اند. جمع میلیاردی این درخواست‌ها است که مسئله را بزرگ می‌کند. به‌عنوان مثال، پرسش بی‌دلیل «حال شما چطور است؟» می‌تواند باعث مصرف برقی به اندازه روشن‌بودن یک لامپ LED به مدت متوسط ۵ ثانیه شود.

مصرف انرژی برای کاهش آن

هوش مصنوعی موتور تازه‌ای برای رشد تقاضای برق شده است؛ از آموزش‌های عظیم تا میلیاردها درخواست روزانه. در عین حال، همان فناوری می‌تواند شبکه‌ها را بهینه و مصرف انرژی بخش‌های دیگر را کاهش دهد. این دوگانه، سیاست‌گذار و صنعت را مقابل انتخابی روشن گذاشته است: سرمایه‌گذاری سریع در کارایی، برق کم‌کربن و شفافیت؛ وگرنه، هزینه‌های زیست‌محیطی و زیرساختی، دستاوردهای AI را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.

کد خبر 987023

• هوش مصنوعی به صنعت زیبایی هم وارد شد | از تشخیص بیماری تا طراحی گریم

• ایران در مسیر تحول دیجیتال | از گمرک هوشمند تا صادرات خدمات فناوری

• هوش مصنوعی چقدر برق مصرف می‌کند؟

• محتویات کیف خانم وزیر چه بود؟ | دروازه نفس خود را گل بگیرید خانم! | حاشیه سندروم پست بی‌قرار

• ادامه حواشی بوسه چهره مشهور بر دست زن کارگر+ تصاویر | از شیطنت‌ بی‌بی‌سی تا واکنش تند کاربران

• کشتی گیر جوان حین تمرین درگذشت

• شوک شدید ژاپن به AFC؛ خروج از آسیا | پای عربستان و قطر در میان است

• بوسهٔ چهره مشهور بر دستان زن کارگر جنجالی شد+ عکس | ماجرا چیست؟ | از شما انتظار نداشتیم! | دستگاه قضایی وارد ماجرا می‌شود

• نامه جدید ایران به سازمان ملل‌ درباره اسنپ‌بک

• آغاز توزیع گوشت‌های وارداتی؛ اعلام قیمت هرکیلو گوشت گرم گوساله و چرخ کرده

• شوک شدید ژاپن به AFC؛ خروج از آسیا | پای عربستان و قطر در میان است

• ادامه حواشی بوسه چهره مشهور بر دست زن کارگر+ تصاویر | از شیطنت‌ بی‌بی‌سی تا واکنش تند کاربران

• هواپیماها شبانه برخاستند؛ حمله جدید هوایی تائید شد | مواضع گروه «حافظ گل بهادر» هدف قرار گرفت

• این مقتول را شناسایی کنید + تصاویر | قاتل دستگیر شده است

• آغاز توزیع گوشت‌های وارداتی؛ اعلام قیمت هرکیلو گوشت گرم گوساله و چرخ کرده

• پیام واضح ایران به اسرائیل | هدف اسرائیل از ترور فرماندهان نظامی ایران |ایران چطور رادارهای آمریکایی را فریب داد؟

• درگیری لفظی لژیونر استقلالی با سرمربی و اخراج | فسخ قرارداد و شکایت به فیفا انجام شد

• محتویات کیف خانم وزیر چه بود؟ | دروازه نفس خود را گل بگیرید خانم! | حاشیه سندروم پست بی‌قرار

• اعطای مشوق‌ برای سکونت در این جزایر خلیج فارس | تاکید مقام عالیرتبه سپاه

• هشدار به ترامپ و نتانیاهو: هیچ پناهگاهی برای شما وجود ندارد